Dùng thuốc thông mũi tác dụng giảm ngạt mũi gây ra bởi một loại virut cảm lạnh hoặc cúm, viêm xoang hoặc dị ứng… Các thuốc thông mũi đường uống được đóng dưới dạng thuốc viên có chứa hoạt chất là phenylephrine hoặc pseudoephedrine…
Pseudoephedrine và phenylephrine là các thuốc chống sung huyết mũi đường toàn thân (dùng để uống) để làm giảm tạm thời các triệu chứng sung huyết mũi đi kèm với viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch hoặc viêm mũi cấp do cảm lạnh. Không giống các thuốc tại chỗ chống ngạt mũi, các thuốc dùng theo đường toàn thân này không gây hoặc ít gây hiện tượng ngạt mũi nặng trở lại khi ngừng thuốc. Tuy nhiên khi dùng thuốc, cần lưu ý tới các tác dụng phụ không mong muốn khi dùng thuốc.
Với pseudoephedrine, tác dụng phụ thường gặp nhất là nhịp tim nhanh, lo lắng, bồn chồn, mất ngủ… Ngoài ra, thuốc có thể gây ban đỏ, ảo giác, bí tiểu, glocom góc đóng. Vì vậy, không dùng thuốc cho các trường hợp tăng huyết áp nặng, bệnh mạch vành nặng, glôcôm góc đóng, bí tiểu và các trường hợp mẫn cảm với thuốc.
Cần thận trọng khi dùng viên pseudoephedrin dạng giải phóng kéo dài đối với người bệnh có hẹp/tắc nghẽn dạ dày – ruột. Trừ khi được thầy thuốc hướng dẫn, tất cả những người bệnh tự ý dùng pseudoephedrin được khuyên ngừng thuốc nếu thấy xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, mất ngủ hoặc khi triệu chứng sung huyết mũi vẫn tồn tại quá 7 ngày hoặc kèm theo sốt. Thận trọng khi dùng thuốc cho trẻ em dưới 2 tuổi và người già trên 60 tuổi vì nguy cơ độc tính cao.
Với phenylephrine có thể gây mất cảm giác ngon miệng, ban đỏ da, cảm giác bồn chồn hay kích thích (đặc biệt là ở trẻ em), mất ngủ… Ngừng sử dụng thuốc và gọi ngay cho bác sĩ nếu bạn thấy nhịp tim nhanh hoặc đập không đều, chóng mặt hoặc lo lắng quá mức, tăng huyết áp với các biểu hiện nhức đầu, mờ mắt, ù tai, đau ngực, khó thở.
Đặc biệt, cần sự trợ giúp khẩn cấp của y tế nếu bạn có bất cứ dấu hiệu của một phản ứng dị ứng nghiêm trọng như: phát ban, khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng… Không dùng phenylephrine cho người bệnh tim, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc người có rối loạn tuyến giáp, trẻ em dưới 4 tuổi…
Khi sử dụng các thuốc thông mũi đường uống, cần sử dụng đúng theo hướng dẫn sử dụng có trên nhãn thuốc (nhất là đối với các thuốc không kê đơn) hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Dùng thuốc này với một ly nước đầy. Các viên nhai phải được nhai trước khi nuốt. Đối với dạng hỗn dịch, cần lắc đều trước khi uống và đong liều bằng dụng cụ có sẵn trong hộp (lọ) thuốc.
Thuốc thông mũi có thể dùng đơn độc hoặc có thể được kết hợp với thuốc kháng histamin và/hoặc thuốc giảm đau (acetaminophen) hoặc thuốc ho. Nếu bạn dùng các thuốc dạng phối hợp này, điều quan trọng là phải hiểu các thành phần và sự tương tác có thể có với các thuốc điều trị khác mà bạn đang dùng.
BS. Nguyễn Bích Ngọc (theo sức khỏe đời sống)
